sarivelilerin dogal ortam ozellikleri
DOĞAL ORTAM ÖZELLİKLERİ
Sarıveliler ve çevresinde jeolojik unsurlar olarak, Paleozoik ve Mesozoik’e ait temel kayalar (kalker, dolomitik kalker, mermer) ile bunlar üzerinde yer alan Tersiyer ve Kuaterner’e ait örtü (Eosen-Miyosen kalkerleri) formasyonları bulunur (Efe, 1998).
Sarıveliler ve çevresinde dağlık sahalar olarak; Yunt dağı (2327 m.), Turanşa dağı (2045 m.), Erenler tepe (2109 m), Gök tepe (2082 m), Kartal tepe (2064 m.), Saçak tepe (2185 m.) daha kuzeye doğru Yürek tepe, Dedebelini tepe gibi dağlar önemli yükseltileri oluşturmaktadır. Kuzeyinde çeşitli vadi ve düzlüklerin bulunduğu Barcın yaylası yer alır. Sarıveliler, Taşeli platosunun yüksek kesimlerinde kurulduğundan önemli derecede eğimli (eğim 0 yer yer 45’e kadar çıkan) bir araziye sahiptir. Arazinin geneli yatay ve yataya yakın bir litolojideki Miyosen kalkerleridir. Eriyebilen özellikteki bu birimleri, akarsular testere gibi keserek parçalamış, arazinin boğaz ve kanyon vadiler haline gelmesini sağlamıştır. Ayrıca yer yer bu eğim heyelanlara da neden olmaktadır.
İklim özelikleri açısından ise Akdeniz ilklimi ile karasal iklimin geçiş alanında yer almaktadır. Yörede yıllık ortalama sıcaklık 12.7 olup, kış ayları oldukça düşük, yaz aylarında ise 22-23 oC ye kadar çıkmaktadır. Yıllık ortalama toplam yağış miktarı da 495.3 mm.dir. Kış aylarında genellikle kar yağışları görülmektedir (Tapur, 2002).
Hidrolojik unsurlar olarak; ilçe sınırları içinde Ermenek Çayı (Göksu nehri)’nın kolları (Çevlik dere, Fındık dere, Göktepe çayı) geçmekte olup, bu kollar geçtikleri yerlerde derin vadiler oluşturmuştur. Bu vadiler son derece dik yamaçlı ve çoğu yerde kanyon vadi şeklindedir. Vadi yamaçlarında çok sayıda küçük pınar ve karstik kaynaklar mevcuttur. İlçede göl ve bataklık sahalar bulunmamaktadır.
Çalışma alanında toprak grupları çok dar alanlarda ve karstik erime çukurlarının tabanlarında yer alır. Bu topraklar daha çok kalkerlerin erimesi sonucu oluşan demir oranı fazla olan kırmızı renkli Akdeniz topraklarıdır. Yer yer bazı alanlarda kahverengi orman toprakları ile akarsu kenarlarında alüvyal ve kolüvyal topraklara da rastlanır.
Sarıveliler ve çevresi ilkçağlardan beri yerleşim yeri olmasından dolayı bitki örtüsü büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Ormanlık sahalar daha çok güney ve güneybatıda yer almaktadır. Sarıveliler sınırları içinde kalan toplam 34.304 hektar alanın 19.382 hektarı yani V,5’i ormanlık alanlardır. Ormanlık alanların 8.180 hektarı koruluk alan, 11.202 ha.’ı ise bozuk koru alanlarıdır. Ormanı oluşturan unsurlar arasında; kızılçam (Pinus brutia), köknar (Abies cilicica), sedir (Cedrus libani), katran ardıcı (Juniperus oxycedrus), karaçam (Pinus nigra), kermez meşesi (Quercus coccifera) bulunmaktadır. Göksu nehri ve kolların geçtiği vadi tabanlarında ise maki formasyonları ile dağ yamaçlarında garig formasyonları, daha yükseklerde ise dağ çayırları bulunur. Bu türleri de tespih (Styrax officinalis), kekik (Tymus vulgaris), geven (Astragalus sp.), sütleğen (Euphorbia acanthothamnos), karamuk (Berberis vulgaris), dağ çayı (Sederitis) ve sığırkuyruğu (Verbascum sp.) gibi türler oluşturmaktadır. Daha yükseklerdeki düzlüklerde ve su kenarlarında çayırlar geniş yer kaplar (Tapur, 2008).
Sarıveliler ve çevresinde dağlık sahalar olarak; Yunt dağı (2327 m.), Turanşa dağı (2045 m.), Erenler tepe (2109 m), Gök tepe (2082 m), Kartal tepe (2064 m.), Saçak tepe (2185 m.) daha kuzeye doğru Yürek tepe, Dedebelini tepe gibi dağlar önemli yükseltileri oluşturmaktadır. Kuzeyinde çeşitli vadi ve düzlüklerin bulunduğu Barcın yaylası yer alır. Sarıveliler, Taşeli platosunun yüksek kesimlerinde kurulduğundan önemli derecede eğimli (eğim 0 yer yer 45’e kadar çıkan) bir araziye sahiptir. Arazinin geneli yatay ve yataya yakın bir litolojideki Miyosen kalkerleridir. Eriyebilen özellikteki bu birimleri, akarsular testere gibi keserek parçalamış, arazinin boğaz ve kanyon vadiler haline gelmesini sağlamıştır. Ayrıca yer yer bu eğim heyelanlara da neden olmaktadır.
İklim özelikleri açısından ise Akdeniz ilklimi ile karasal iklimin geçiş alanında yer almaktadır. Yörede yıllık ortalama sıcaklık 12.7 olup, kış ayları oldukça düşük, yaz aylarında ise 22-23 oC ye kadar çıkmaktadır. Yıllık ortalama toplam yağış miktarı da 495.3 mm.dir. Kış aylarında genellikle kar yağışları görülmektedir (Tapur, 2002).
Hidrolojik unsurlar olarak; ilçe sınırları içinde Ermenek Çayı (Göksu nehri)’nın kolları (Çevlik dere, Fındık dere, Göktepe çayı) geçmekte olup, bu kollar geçtikleri yerlerde derin vadiler oluşturmuştur. Bu vadiler son derece dik yamaçlı ve çoğu yerde kanyon vadi şeklindedir. Vadi yamaçlarında çok sayıda küçük pınar ve karstik kaynaklar mevcuttur. İlçede göl ve bataklık sahalar bulunmamaktadır.
Çalışma alanında toprak grupları çok dar alanlarda ve karstik erime çukurlarının tabanlarında yer alır. Bu topraklar daha çok kalkerlerin erimesi sonucu oluşan demir oranı fazla olan kırmızı renkli Akdeniz topraklarıdır. Yer yer bazı alanlarda kahverengi orman toprakları ile akarsu kenarlarında alüvyal ve kolüvyal topraklara da rastlanır.
Sarıveliler ve çevresi ilkçağlardan beri yerleşim yeri olmasından dolayı bitki örtüsü büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Ormanlık sahalar daha çok güney ve güneybatıda yer almaktadır. Sarıveliler sınırları içinde kalan toplam 34.304 hektar alanın 19.382 hektarı yani V,5’i ormanlık alanlardır. Ormanlık alanların 8.180 hektarı koruluk alan, 11.202 ha.’ı ise bozuk koru alanlarıdır. Ormanı oluşturan unsurlar arasında; kızılçam (Pinus brutia), köknar (Abies cilicica), sedir (Cedrus libani), katran ardıcı (Juniperus oxycedrus), karaçam (Pinus nigra), kermez meşesi (Quercus coccifera) bulunmaktadır. Göksu nehri ve kolların geçtiği vadi tabanlarında ise maki formasyonları ile dağ yamaçlarında garig formasyonları, daha yükseklerde ise dağ çayırları bulunur. Bu türleri de tespih (Styrax officinalis), kekik (Tymus vulgaris), geven (Astragalus sp.), sütleğen (Euphorbia acanthothamnos), karamuk (Berberis vulgaris), dağ çayı (Sederitis) ve sığırkuyruğu (Verbascum sp.) gibi türler oluşturmaktadır. Daha yükseklerdeki düzlüklerde ve su kenarlarında çayırlar geniş yer kaplar (Tapur, 2008).
